Nieuwsbrief Nr. 4 - 20 september 2006

[Wij vertrouwen stemcomputers niet <aankondigingen@xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx>]

Wij vertrouwen stemcomputers niet
Nieuwsbrief Nr. 4 - 20 september 2006


=== TNO tegen openbaarmaking ===

TNO-ITSEF wil niet dat de testrapporten van stemcomputers openbaar 
worden. Stel je voor dat iedereen zomaar kan lezen hoe de tests verlopen 
en wat de conclusies zijn. TNO-ITSEF heeft daarom een brief geschreven 
aan het ministerie van Binnenlandse Zaken waarin het bedrijf vraagt de 
rapporten geheim te houden. "Wij vertrouwen stemcomputers niet" heeft 
immers om de rapporten gevraagd in een WOB bij het ministerie.

TNO-ITSEF is het bedrijf dat de stemcomputers in Nederland test. Zij 
beoordeelt of de stemcomputers voldoen aan de eisen in de wet. Dat wil 
niet zeggen dat ze veilig zijn, want daar gaan die eisen niet over. Ze 
voert de tests bovendien niet uit in opdracht van de overheid. De 
opdrachtgevers zijn de fabrikanten van stemcomputers: Nedap-Groenendaal 
en SDU. TNO-ITSEF stuurt niet eens de hele testrapporten naar het 
ministerie van Binnenlandse Zaken. De overheid is al tevreden met een 
certificaat waarop staat dat alles helemaal OK is.

De directeur van TNO-ITSEF, Dr.Ir.D.J. Out, maakt in zijn brief van 27 
juli 2006 bezwaar tegen openbaarmaking van de documenten. "Zij bevatten 
personeels vertrouwelijke informatie, onder andere namen van onze 
medewerkers en bedrijfsvertrouwelijke informatie (over onze werkwijzen, 
intellectueel eigendom, etc.)." Trouwens, Nedap vindt het óók niet goed 
wanneer de rapporten openbaar worden, zegt Out. "Ook in onze contracten 
met Nedap is uitdrukkelijk aangegeven dat geen openbaarmaking zal 
plaatsvinden." Het is natuurlijk heel normaal dat de fabrikant van 
stemcomputers helemaal zelf mag bepalen wat de Nederlandse kiezer over 
zijn producten leest. Bovendien zijn de rapporten niet bedoeld om gewone 
stervelingen te informeren. "De TNO documenten zijn niet geschreven om 
elk op zich te allen tijde elk willekeurig persoon te informeren." De 
brief van TNO is door het ministerie van Binnenlandse Zaken openbaar 
gemaakt in het kader van een WOB-verzoek van "Wij vertrouwen 
stemcomputers niet".

Brief van TNO (als bijlage in een besluit van het ministerie van 
Binnenlandse Zaken, 5 september 2006)
http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/images/6/64/Wob-3_buit.pdf


=== Ministerie begint te twijfelen ===

Het ministerie van Binnenlandse Zaken erkent dat met stemcomputers te 
sjoemelen valt. Maar het ministerie zegt dat stemcomputers 'voldoende 
veilig' zijn, aldus het Algemeen Dagblad.

Het ministerie komt daarmee terug van eerdere zeer stellige verklaringen 
over de veiligheid van stemcomputers. "Naar mijn mening zijn de 
stemmachines die in Nederland gebruikt worden betrouwbaar", aldus 
minister De Graaf in antwoord op Kamervragen in 2004. In 2005 antwoordde 
minister Pechtold op vergelijkbare wijze. "Anders dan bij stembiljetten 
kan er juist bij stemmachines geen twijfel bestaan over de vraag of de 
stemmen juist zijn geteld."

Als het aan "Wij vertrouwen stemcomputers niet" ligt dan komt het 
ministerie binnenkort nog op veel meer verklaringen terug over de 
veronderstelde veiligheid van stemcomputers.

Algemeen Dagblad: Fraude bij stemmen mogelijk (15.09.2006)
http://www.ad.nl/binnenland/article629916.ece
http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/images/a/a4/20060915-AD.pdf

Antwoord op Kamervragen van de leden Haverkamp en Spies (01.04.2004)
http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/images/0/0e/KVR20183.pdf

Antwoord op Kamervragen van het lid De Wit (09.06.2005)
http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/images/6/64/KVR23710.pdf


=== Nedap waarschuwt ===

Nedap-Groenendaal waarschuwt gemeenten die haar stemcomputers gebruiken 
om bij de komende Tweede Kamer verkiezingen extra zorgvuldig te zijn. 
Nedap schrijft dit in een korte nieuwsbrief aan de gemeenten.

Onder het kopje 'Wijvertrouwenstemcomputersniet.nl' schrijft Nedap: "Er 
is reden om aan te nemen dat de integriteit van het stemproces deze keer 
met meer dan de gebruikelijke aandacht zal worden gevolgd. Het is daarom 
uitermate belangrijk dat de procedures zeer zorgvuldig in acht worden 
genomen."

Nedap geeft vervolgens een reeks aanwijzingen met betrekking tot de 
opslag van de stemcomputers of onderdelen daarvan. "Voorbereide 
stemmachine moeten [sic] worden bewaakt of braakvrij opgeslagen" en 
"programmeer-eenheid met bijbehorende sleutel en stemgeheugens dienen in 
de kluis te worden opgeslagen", aldus Nedap. Tot slot is men bij Nedap 
nog op zoek naar informatie: "Indien u onlangs benaderd bent met de 
vraag: Heeft u een uitleesapparaat of stemmachine te leen o.i.d. laat 
ons dat dan even weten via info@xxxxxxxxxxx". Er is Nedap kennelijk veel 
aan gelegen dat wij geen apparatuur in handen krijgen. Dat geeft te 
denken...

Alle interessante zaken rond Nedap-Groenendaal kunt u natuurlijk altijd 
mailen naar info@xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.

Verkiezingsbulletin nr. 2, 11 September, Tweede Kamer 2006
http://www.election.nl/bizx_html/ISS/documents/Verkiezingsbulletin%202%20TK%202006.pdf


=== Stemcomputers gezocht! ===

"Wij vertrouwen stemcomputers niet" is dringend op zoek naar 
stemcomputers. Te koop, leen, lease, het maakt ons niet uit. Welke 
gemeente wil weten hoe veilig die stemcomputers nu eigenlijk zijn? Wij 
zoeken het uit. Heeft u een Nedap-Groenendaal of een SDU Newvote in de 
aanbieding? Wij komen 'm ophalen. Incompleet is geen bezwaar. Maar ook 
accessoires zijn welkom: reserveonderdelen, documentatie, 
cursusmateriaal, software, etc. Neemt u gerust contact met ons op voor 
een concurrerend bod.


=== Stemtoerisme ===

Na het lezen van deze nieuwsbrief en de website van "Wij vertrouwen 
stemcomputers niet" komen veel kiezers ongetwijfeld tot de conclusie dat 
zij geen vertrouwen meer hebben in stemcomputers. Maar voor wie gebruik 
wil maken van het stemrecht is niet stemmen natuurlijk geen optie.

Gelukkig zijn er in Nederland nog 12 van de in totaal 458 gemeenten waar 
met potlood en papier gestemd kan worden. Wil je er zeker van zijn dat 
je stem voor de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november 2006 juist 
geteld wordt? Stem dan bij de komende verkiezing in een van de volgende 
gemeenten: Leeuweradeel (Fr), Meijel (Lb), Nederlek (ZH), Neerijnen 
(Gld), Oirschot (NB), Ooststellingwerf (Fr), Schermer (NH), Schijndel 
(NB), Sint Anthonis (NB), Zeevang (NH), Zoeterwoude (ZH), Zuidhorn (GR).

Bij landelijke verkiezingen (Tweede Kamer en Europees Parlement) kan je 
met een kiezerspas je stem in heel Nederland uitbrengen. Als je dus in 
een andere gemeente dan waarin je staat ingeschreven wilt gaan stemmen, 
dan heb je zo'n kiezerspas nodig. Een kiezerspas is een oproepkaart die 
aan de achterzijde voorzien is van een gemeentestempel en een 
handtekening van de burgemeester van de gemeente waar de kiezer is 
ingeschreven. Kiezerspassen worden kosteloos verstrekt.

Wie een kiezerspas heeft, kan met papier en potlood stemmen in een van 
deze 12 gemeenten. Binnenkort gaat "Wij vertrouwen stemcomputers niet" 
op haar website uitleggen hoe en wanneer je een kiezerspas kunt 
aanvragen. Ook zijn we van plan om het stemtoerisme flink te stimuleren 
met een georganiseerde reis naar een mooie en rustige gemeente in het 
midden van het land. Het zou in die kleine gemeente wel eens heel druk 
kunnen worden doordat verontruste kiezers uit het hele land willen 
stemmen met papier en potlood. We voorspellen dat de plaatselijke VVV in 
die gemeente in elk geval tevreden zal zijn over het nieuwe stemtoerisme 
en zich nadien zal verzetten tegen de invoering van de stemcomputer.

Let op de aankondigingen over het stemtoerisme in deze nieuwsbrief en op 
de website!


=== VS: Diebold stemcomputers onveilig ===

In de VS wordt ongeveer 30% van de stemmen uitgebracht via 
stemcomputers. Dat is veel minder dan in Nederland waar bijna niemand 
nog een papieren stembiljet mag gebruiken. Toch is de campagne tegen 
stemcomputers in de VS heel groot. Vooral na de presidentsverkiezingen 
van 2000, na het debacle met de ponskaarten ('hanging chads') in 
Florida, is de roep om betrouwbare en transparante verkiezingen 
toegenomen. Als 'oplossing' werden op grote schaal stemcomputers 
ingevoerd. Tijdens de verkiezingen van 2004 kwamen opnieuw meldingen van 
allerlei onregelmatigheden, nu met de stemcomputers. De stemcomputers 
bleken niet goed getest en slecht beveiligd. Drie fabrikanten (ES&S, 
Diebold, and Sequoia) produceren ongeveer 90% van alle gebruikte 
stemcomputers in de VS.

Vooral Diebold ligt onder vuur. Niet alleen omdat in de software van de 
Diebold stemcomputers kwetsbaarheden zijn ontdekt. Ook bleek een van de 
topmannen van het bedrijf een belangrijke fund-raiser voor de 2004 Bush 
campagne die een brief afsloot met "dedicated to bringing Ohio’s votes 
to the president". Een andere topman bleek in het verleden veroordeeld 
te zijn voor het inbouwen van achterdeurtjes in de software voor 
geldautomaten.

Een analyse van de broncode van de Diebold stemcomputers door 
beveiligingsdeskundige Aviel Rubin bracht in 2004 een serie van ernstige 
kwestbaarheden en fouten aan het licht. Zo bleek het mogelijk dat kiezer 
een onbeperkt aantal stemmen uitbrengt zonder dat de stemcomputer dit 
kan detecteren. Ook kunnen insiders, zoals de leden van het stembureau, 
uitgebrachte stemmen veranderen en het stemgeheim opheffen. De Diebold 
stemcomputers bleken volgens Rubin niet te voldoen aan de meest minimale 
beveiligingseisen.

In juli 2006 maakte de Open Voting Foundation bekend dat het mogelijk is 
met behulp van een schroevendraaier een Diebold stemcomputer open te 
maken en een schakelaar op het moederbord om te zetten. Op die manier 
kan de Diebold stemcomputer een extern programma naar keuze opstarten. 
Zodoende wordt de vraag of de software van de stemcomputer veilig is of 
niet helemaal irrelevant.

Maar de meest uitgebreide en vernietigende analyse van Diebold 
stemcomputers is vorige week gepubliceerd door onderzoekers aan de 
Princeton University in de Verenigde Staten. De onderzoekers concluderen 
dat het mogelijk is zeer ernstige aanvallen op Diebold stemcomputers uit 
te voeren. De aanvallen hebben direct effect op de nauwkeurigheid en de 
betrouwbaarheid van het stemproces.

Uit de studie blijkt dat iedereen die één minuut fysieke toegang tot de 
stemcomputer heeft in staat is eigen software op de computer te 
installeren. Deze software kan vervolgens de stemresultaten manipuleren, 
bijvoorbeeld door meer stemmen te geven aan een kandidaat naar keuze. 
Ook de beschrijven de onderzoekers een virus-achtige aanval waarbij de 
vijandige software zich via geheugenkaarten naar andere computers verspreid.

Inmiddels heeft de VS een grote hoeveelheid professionele organisaties 
die zich bezig houden met campagnes tegen slecht beveiligde 
stemcomputers en de afwezigheid van een paper trail. De campagnes zijn 
zeer inspirerend voor eenieder die zich in Nederland of Europa wil 
bezighouden met kritiek op blackbox voting. De campagnes in de VS 
richten zich over het algemeen niet op een terugkeer naar het stembiljet 
en dat komt voor een belangrijk deel omdat verkiezingen in de VS veel 
ingewikkelder zijn en de ervaringen met stembiljetten in de VS niet zo 
goed zijn (de 'hanging chads' in Florida). Bovendien gaan sommige 
campagnes in de VS over veel meer zaken rondom de verkiezingen zoals 
omstreden herindeling van districten, slechte infrastructuur in arme 
gebieden (lange rijen bij de stemlokalen) en verlies van kiesrecht door 
ex-gevangenen.

Security Analysis of the Diebold AccuVote-TS Voting Machine (13.09.2006)
http://itpolicy.princeton.edu/voting/

Rubin: Analysis of an Electronic Voting System (mei 2004)
http://avirubin.com/vote/analysis/index.html

Open Voting Foundation
http://openvotingfoundation.org/

Verified Voting (met een zeer gedetaillieerd overzicht, per county,
welke stemsystemen gebruikt worden in de VS)
http://www.verifiedvoting.org/

Election Science Institute
http://www.electionscience.org/

VoteTrustUSA
http://www.votetrustusa.org/

Black Box Voting
http://www.blackboxvoting.org/

National Committee for Voting Integrity
http://www.votingintegrity.org/

Electronic Frontier Foundation: E-voting
http://www.eff.org/Activism/E-voting/


=== Stichting "Wij vertrouwen stemcomputers niet" opgericht ===

Op 29 augustus is de stichting "Wij vertrouwen stemcomputers niet" 
opgericht. In het bestuur zitten Rop Gonggrijp (voorzitter), Barry Wels 
(penningmeester), Anne Marie Oostveen (secretaris) en Peter Knoppers. De 
doelstelling van de stichting is in de statuten omschreven als: het 
bevorderen, verdedigen en onderzoeken van controleerbare en transparante 
verkiezingen, met bijzondere aandacht voor de obstakels die het 
elektronisch stemmen daarbij opwerpt.

"Wij vertrouwen stemcomputers niet" heeft nu ook een eigen bankrekening 
zodat donaties aan de stichting mogelijk zijn. Het bankrekeningnummer is 
40.72.95.313 (ABN-AMRO, Amsterdam).

Maurice Wessling is als vaste medewerker in dienst genomen.


=== Er is nu een Engelstalige nieuwsbrief ! ===

Vertel je vrienden in het buitenland dat we onze nieuwsbrief nu ook in 
het Engels uitgeven.
Ook hebben we de Vraag en Antwoord rubriek en de hoofdpagina vertaald. 
Voor meer informatie en voor het aanmelden op deze nieuwsbrief in het 
Engels:

http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/English


=== Colofon ===

Stichting "Wij vertrouwen stemcomputers niet"
Linnaeusparkweg 98
1098 EJ  Amsterdam

Om direct met ons in contact te komen kunt u het beste een e-mail sturen 
naar:
info@xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

telefoon 020 - 4636394
bankrekeningnummer 40.72.95.313 (ABN AMRO, Amsterdam)




-----
De mail is verstuurd omdat u geabonneerd bent op de aankondigingen van
http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl

Als u deze mails niet langer wenst te ontvangen kunt u zich afmelden op:
http://www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl/Mailing_lists